Ouderwets ploegen in Hardenberg
“Ook in de herfst ploegde je wel op de zandgrond. Voor het inzaaien van graan dat er oktober, november in gaat. En om het groen dat opkwam na de oogst er een beetje onder te werken, scholploegen noem je dat.” Zo verklaart Gerrit Beniers dat hij in november in Hardenberg deelneemt aan een ploegwedstrijd, op de ouderwetse manier met het paard. Bijzonder is dat Gerrit het samen met zijn zoon en zijn kleinzoon doet: drie generaties achter de ploeg.
“Nou…”, aarzelt Gerwin (14) al blozend op de vraag of dit zijn eerste ploegwedstrijd is. Zijn vader Gerben (45) helpt hem een handje: “Hij loopt al zeker tien jaar achter de ploeg aan, gaat altijd mee.” De tijd dat Gerwin er in z’n overalletje achteraan wandelt is zo langzamerhand voorbij, want al doet hij officieel nog niet mee, hij mag het al wel eventjes proberen, aanvoelen hoe het is om ‘voor het echt’ bezig te zijn. “Lastig is het eigenlijk niet. Niet dat het vanzelf gaat, maar je moet kunnen mennen. Dat je kunt sturen”, zegt de scholier. Opa Gerrit (70) vult het gesprek als vanzelf aan: “Wat zegt opa altijd? Het paard recht richten, dat het niet scheef loopt, want anders drukt het aan de achterkant de ploeg scheef. Daar zijn we altijd mee bezig, een paard recht krijgen en dan gaat het goed.” Een recht paard is een rechte voor.
Leren ploegen
Gerrit leerde het vak in zijn jeugd op het boerenbedrijf. “Mijn vader had vijf hectare, waarvan een hectare om te ploegen. Hij had de longen kapot, waardoor ik als jochie van twaalf al met de paarden naar het land ging. Hij stelde de ploeg af en zei: ‘Red je maar.’ Aan een halve hectare had je een dag werk. Ik vond het leuk om te doen en hielp ook de buren met ploegen.”
Nu geeft hij het vak door aan zijn zoon en zijn kleinzoon. Tegen Gerben: “Toen jij ermee begon heb ik het zo gauw mogelijk uit handen gegeven. Het is hartstikke mooi dat er nieuwe aanwas is. Ja, we hebben weleens een meningsverschil. Overleggen ook wel over hoe we precies uitkomen met het ploegen. Maar als Gerben ploegt, dan doen we het op zijn manier. Gerwin neem nog vooral alles in zich op en neemt het van ons aan.” De jongste glundert: “Ja, meestal wel.”
Drie generaties
Dat de derde generatie zich meldt is voor Gerrit heel gewoon: “Eigenlijk denk ik er niet zo aan, maar natuurlijk is het leuk en ben ik er trots op. Ik vind het sowieso leuk om iets over te brengen aan een ander.” Gerben: “Dat het bijzonder zou zijn dat we het als drie generaties doen, daar ben je niet mee bezig. Andere mensen wel. Zelfs de krant komt op visite en dat opent je wel de ogen. Ja, eigenlijk is het wel mooi. Maar voor ons is het normaal.”
Meer weten?
Voorwaarde om goed te ploegen is dat de ploeg goed is afgesteld. Hoe de Beniers dat doen, lees je in Landleven november. Daarin vertellen ze ook wat een goed ploegpaard maakt. Bestel Landleven november hier online.
Fotografie: Max de Krijger
