Scharrelende kippen in de tuin

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met het landelijk kennisnetwerk Levende Have.

Kippen scharrelen graag rond in de tuin. Ook vinden ze het fijn om samen met mensen in de tuin te ‘werken’. Gaat er een schop in de aarde, dan zijn ze er als de kippen bij om te zien of er een wormpje tevoorschijn komt. Ook sporen ze graag insecten op nadat er bijvoorbeeld geveegd of geharkt is.

In een normale tuin is het, het beste om drie kippen te houden. Zet delen waar de kippen niet mogen komen af met slap gaas. Zet dit slappe gaas vast met paaltjes waar de kippen niet op kunnen zitten. Gebruik je stevig gaas, een hekje of bredere paaltjes, dan kan de kip deze gebruiken als een soort opstapje naar het verboden stuk tuin. In de tuin krijgen kippen de ruimte en dragen ze op hun eigen manier bij aan het onderhoud van de tuin. Zo zijn kippen zijn handige onkruidwieders. Na het oogsten van de moestuin, of een deel hiervan, kunnen kippen helpen met het onkruidvrij maken van de grond. Delen waar nog groenten staan kun je afschermen, zodat de kip deze groenten niet opeet.

Kipvriendelijke planten

Kippen eten gras, bemesten de tuin en krabben het mos los. Wanneer je kippen in de tuin wilt laten rondscharrelen is het belangrijk rekening te houden met het soort planten in je tuin. Zo zijn vruchtdragende struiken en zonnebloemen aan te raden in een tuin waar kippen loslopen. Het kruid vogelmuur (stellara media) wordt graag door kippen gegeten. Daarnaast zijn kippen dol op lavendel, munt, peterselie, oregano en salie. Ook is het raadzaam om planten en bomen neer te zetten die de gehele winter groen blijven, zoals de den, spar en hulst. Deze bieden het hele jaar door een natuurlijk vorm van beschutting.    

De volgende bomen, struiken en heesters zijn ook geschikt voor in een kipvriendelijke tuin: populierenbosjes, eiken, linde, prieelplatanen, olijfwilgen, elzen, hazelaar, Gelderse roos, dakplatanen, meidoorn, hondsroos en liguster. Maïs kan ook dienen als prima beschutting voor de kippen. De eerste twee maanden kun je het maïs het beste afschermen tegen de kippen, anders eten de kippen het op. Na deze maanden kan maïs blijven staan totdat er opnieuw gezaaid zou moeten worden. Kippen kunnen veel plezier beleven aan een paar stukken olifantsgras (Miscanthus). Deze grassoort groeit snel en kan drie meter hoog worden. Dit biedt de kip een heerlijke beschutting, ook in de winter.   

Giftige planten

Kippen kunnen niet alle planten eten, sommige planten zijn giftig. De dieren kunnen hiermee in aanraking komen wanneer ze loslopen in de tuin of door het eten van ruwvoer. Dit ruwvoer kan ‘verontreinigd’ zijn met andere planten of delen ervan, meestal in gedroogde toestand. Kippen zullen vanuit zichzelf niet snel giftige planten eten. Giftige planten vinden ze namelijk niet lekker. Wel kunnen de gedroogde plantendelen, in ruwvoer, ongemerkt worden opgenomen.

De volgende planten/bomen zijn giftig voor pluimvee. Let op: deze lijst is niet compleet.

• Wilde planten: Adelaarsvaren, Bitterzoet, Bolderik, Echt Vingerhoedskruid, Veenbes, Eik, Goudenregen, Heggerank, Jacobskruiskruid, Koolzaad, Kruidvlier, Lathyrus-soorten, Monnikskap, Oleander, Wikke-soorten, varens, Taxus en de Wonderboom.
• Gecultiveerde planten: aardappel (hele nachtschadefamilie, dus ook de plant van de tomaat), boekweit, boon, ui, raapzaad en sierpompoen, rabarber, maagdenpalm, lobelia, lupine, tulpen en andere bloembollen, azalea.

Jacobskruiskruid en Vingerhoedskruid zijn twee beruchte giftige planten. Vergiftigingsverschijnselen naar aanleiding van het Jacobskruiskruid treden pas op na langdurige opname, door dit kruid wordt de lever aangetast. In Vingerhoedskruid zit digitoxine en digitaline, inname van twee tot drie gram gedroogde blaadjes kan voor een kip al dodelijk zijn. Deze stoffen beïnvloeden het hartritme en kunnen maagdarmproblemen veroorzaken.