Spliterwten van Nederlandse bodem
Erwtensoep? Typisch Nederlands zult u zeggen. Maar wist u dat de spliterwten bijna nooit uit Nederland komen? We importeren ze bijvoorbeeld uit Canada. Tino Stollenga uit Eppenhuizen probeert daar samen met andere Nederlandse boeren verandering in te brengen. In Landleven augustus deelt hij zijn verhaal én heerlijke recepten met spliterwten.
Historie
Ik woon hier al zeventig jaar”, vertelt Tino Stollenga trots, terwijl hij wijst op de Groninger herenboerderij achter hem. “De opa van mijn vader is hier in 1888 boer geworden.” Tijdens zijn werkende leven verbouwde Tino voornamelijk pootaardappels. “Die groeien uitstekend op de Groningse grond, daar verdienden we ons geld mee. Nu kan ik boeren uit luxe. Ik kan doen en laten wat ik wil en wat ik leuk vind.” De zeventiger is fit en opgewekt; hij heeft er zin in. Hij vertelt over zijn nieuwste project, het verbouwen van spliterwten op een deel van zijn grond. “Het begon eigenlijk allemaal met een oude kast in de boerderij. Ik wist dat die kast van de opa van mijn vader was. Hij leefde van 1870 tot 1950. Bij zijn overlijden is de kast dichtgegaan. De sleutel was kwijt en al die jaren is de kast dicht gebleven. Nu heb ik hem eindelijk maar eens opengemaakt. Er lag van alles in, maar wat het meeste mijn aandacht trok was het boekje van mijn overopa. Hij heeft er elk jaar alles in opgeschreven: welke rassen hij zaaide, hoe de groei van het gewas verliep en hoe de oogst was. Ik was geïnteresseerd om te zien wat hij in die tijd verbouwde en ik wil kijken of ik dat nu ook weer kan verbouwen. Hij verbouwde bijvoorbeeld spliterwten, en toen dacht ik: dat ga ik ook proberen.”
Eiwittransitie
“Vorig jaar heb ik voor het eerst 3,5 hectare ingezaaid met erwten.” Tino werkte samen met de Eiwitboeren van Nederland, een organisatie waarin telers samenwerken om de eiwittransitie op gang te brengen. Het doel is om de vlinderbloemigen, zoals erwten, veldbonen, kikkererwten en lupine, weer onder de aandacht brengen van de Nederlandse consument. De peulvruchten zijn namelijk voedzaam en het verbouwen ervan draagt bij aan de bodemkwaliteit en de ecologische diversiteit. Tino: “Ik sta helemaal achter hun missie en wil er graag onderdeel van zijn. Ik kwam erachter dat de spliterwten voor onze erwtensoep helemaal niet meer uit Nederland komen. Het overgrote deel komt uit Canada! Met het verdwijnen van de teelt uit ons land is ook de kennis weg. Daar wil ik verandering in brengen.”
Stikstofbindend gewas
De oogst van 2024 verliep goed, de opbrengst was zo’n zeven volle kisten, ongeveer tien ton. In 2025 doen zo’n twintig boeren mee aan het telen van de spliterwt, dit keer met een ander ras. De oogst is in principe op voorhand al volledig verkocht aan een grote Nederlandse supermarktketen. “Dat is een mooie stap”, vindt Tino. “De inkooporganisaties hebben natuurlijk ook tijd nodig om te schakelen. Voor ons als boeren is het fijn om te weten dat de oogst al verkocht is.” Tino blijft de erwt voorlopig verbouwen, niet voor het geld maar uit idealisme. “Op deze manier kunnen we samen iets betekenen voor de wereld. De erwt is een stikstofbindend gewas; het haalt stikstof uit de lucht. Tijdens de teelt heb je weinig bestrijdingsmiddelen nodig en al helemaal geen stikstofbemesting.”
Meer lezen?
Lees het volledige verhaal van Tino Stollenga in Landleven augustus. Daarin deelt hij ook drie verrassende zomerse gerechten met spliterwten.
Fotografie: Otto Kalkhoven
