De weckpotten van Aaltje

Stapels en stapels en stapels met weckpotten. Daar staat de voormalige kaasruimte in de boerderij van Aaltje Dijkema in Marsum mee vol. De planken buigen bijna door onder het gewicht van alle volle potten.

In de ruimte waar ze vroeger kaas maakte, toen de boerderij nog een actieve melkveehouderij was, huist nu Aaltjes verzameling weckpotten. “Een mens moet een passie hebben, en dit is die van mij!”, begint ze te vertellen. “Ik ben begonnen met wecken in 1984, vier jaar nadat ik trouwde met Jan. Jans moeder ging me toen leren hoe ik moest wecken. Ik ben zelf heel erg van ‘vlug en snel’, maar Jans moeder was erg precies. Ik was ongeduldig van aard, want er was altijd genoeg werk op de boerderij, maar als ik het niet goed deed begon ze op mij te mopperen. Dus toen dacht ik: laat ik het maar precies zo doen als zij het wil.”

Werkwijze

“Haar werkwijze was duidelijk en ouderwets. De weckpotten kwamen schoon van de plank, maar moesten altijd eerst in heet sodawater opnieuw afgewassen worden. Ringen werden zorgvuldig uitgekookt, ook nieuwe exemplaren, net als de vork waarmee de ringen werden opgepakt. Als de potten, ringen en vork dan schoon waren, deed ze het fruit in de potten. Er ging suiker op en daarna vulden we de potten af met koud water. Met een uitgekookte doek veegde ik dan de rand van de pot schoon, en dan pakte ik met de uitgekookte doek de uitgekookte vork op en daarmee legde ik de uitgekookte ring op de rand van de pot”, vertelt Aaltje met een lach. “De deksel mocht je nooit aan de rand oppakken en ook niet op de rand op een theedoek zetten; alles moest heel erg schoon blijven. Superprecies werken, dat is het hele eieren eten.”

In een oude slaapzak

Als de deksels op de ringen lagen, gingen de klemmen op de potten. “We zetten de potten dan in een grote ketel en vulden die verder met water. We brachten het flink aan de kook, en daarna lieten we alles afkoelen. Ik moest de ketel dan altijd in een oude slaapzak inpakken, om het zo langzaam te laten afkoelen. Jan z’n moeder zei altijd: ‘Je mag ze niet bloot neer zetten.’ Waarom dat is, weet ik eigenlijk niet. Maar haar manier van werken ging altijd heel goed. Ik hou me nu, veertig jaar later, nog steeds aan haar regels.”

Verzameling van weckpotten

De weckpotten in het ‘weckvertrek’ van Aaltje zijn niet alleen van eigen weck. Aaltje verzamelt sinds jaar en dag lege én gevulde potten. “Soms komen mensen bij mij met de potten, maar ik ga ook zelf op zoek. Dan hoor ik dat er ergens een grote, oude boerderij leeggehaald wordt. Als ik vermoed dat er nog volle weckpotten staan, dan bel ik die mensen gewoon op. Ook wildvreemden bel ik gerust op. Dan vertel ik wat over mezelf en over mijn verzameling. Nou, soms heb ik geluk en soms niet. Pas geleden heb ik nog een hele partij gekregen van een boerderij waar al zeven generaties van dezelfde familie hadden gewoond. Dan zijn de bewoners heel blij dat ze de potten bij mij mogen brengen. Ze vinden het toch zonde om ze zomaar weg te doen. Het meeste geluk heb ik vaak bij oudere mannen die alleen op een boerderij wonen. Laatst kreeg ik weck, dat kwam gegarandeerd uit de oorlog, zo oud was het. De inhoud van die potten zijn we nu aan het opeten.”

Aaltje is een energieke zestiger, en ze is nog lang niet van plan om te stoppen met haar weckverzameling. “Mijn familie uit Utrecht zegt altijd: ‘Tante Aaltje, als het zover is, eten wij het wel op hoor!’ Dat vind ik fijn om te horen.” Aaltje blijft dus nog wel even verzamelen. “Ik ben blij met alles wat mij gegund wordt en ik ga ermee door.” Een duidelijk slotwoord van deze krachtige Groningse.

Meer weten?

Het complete verhaal over de verzameling van Aaltje staat in Landleven oktober. Die editie kunt u hier bestellen.

Fotografie: Otto Kalkhoven