De verbouwing: restauratie met levensles

Een huis is altijd een optelsom van de mensen die er hebben gewoond. Iedereen laat een stukje van zichzelf achter, als een handtekening in de muren, vloeren of kleuren van het huis. De handtekening van Lisette en Sander Vorselman in hun Brabantse langgevelboerderij in Eersel zit vooral in het toevoegen van comfort, waarbij het karakter van de boerderij behouden bleef. “Een rijksmonument verbouwen is een levensles in accepteren.”

De hooizolder is in gebruik als werkruimte voor Sander.

De riante woonkeuken werd in ere hersteld en hield het lage balkenplafond.

De golvende nok in het dak van de langgevelboerderij is behouden gebleven tijdens de restauratie.

Klassieke kleuren

Als Sander voorgaat naar de woonkamer, bukt hij bij de zachtgroene deuropening. Ondanks het bordje dat waarschuwt om op te passen, waarschuwt hij zijn gasten ook nog even hun hoofd niet te stoten in de doorgang. “Dit is de laagste deur in huis en pas op: je moet hierna ook nog onder het gebint door.” Alle gezinsleden bukken inmiddels overal automatisch, maar dat hebben ze er graag voor over. “Het schuurgedeelte dat aan de boerderij vastzit hebben we zo verbouwd dat de hoogtes wel allemaal modern zijn. Het woongedeelte hebben we wel gerestaureerd maar niet veranderd.” Het Brabantse palet met monumentengroen, wit en Brabants okergeel geeft de boerderij een klassieke uitstraling. Ook binnen hielden Sander en Lisette het klassiek. Lisette: “We hebben ervoor gekozen de kleuren te behouden die de boerderij al had. De deuren licht grijsgroen, het balkenplafond in de keuken heel zacht grijs en sommige deuren ossenbloedrood. We snappen dat er waarschijnlijk nog andere kleuren onder het schilderwerk zitten, maar we hebben niet onderzocht welke. We hebben ervoor gekozen om deze kleuren aan te houden. Natuurlijk hadden we ook zelf nieuwe kleuren kunnen kiezen. Dat vinden we ook het mooie aan een monument als dit: bepaalde elementen horen bij een bepaalde tijd. Iedereen die hier woont laat de boerderij weer net iets anders achter en dat mag je ook zien. We zijn ons ervan bewust dat we slechts passanten zijn, die hier een tijdje mogen wonen.”

De inpandige voormalige schuur kreeg de grootste metamorfose. Nu is er onder andere een moderne badkamer te vinden, met knipogen naar vroeger.

Ook in de slaapkamer van Yune bleef het gebint prominent in het zicht.

Doorkijkje vanuit de keuken naar de slaapkamer van zoon Olivier.

Handtekening

Het stempel dat Lisette en Sander op de woning drukten is daarmee niet enorm in het oog springend. Hun eigen handtekening zit in het comfort dat ze in de woning brachten, met behoud van het monumentale karakter. “We hebben hier ruimte voor ruimte verbouwd”, vertelt Sander daarover. “Eerst de vloer eruit om deze af te graven en te isoleren en vloerverwarming aan te brengen. Daarna werden de wanden met voorzetwanden geïsoleerd en vervolgens hebben we de vensterbanken en raamkozijnen verdiept, zo veel mogelijk in dezelfde stijl als ze al hadden. Bij de vloeren moesten we wel nieuwe materialen kiezen. In de woonkamer lag laminaat toen we hier kwamen, dat was dus zeker niet origineel. Daar ligt nu een massief houten vloer. Dat is niet zoals het hier ooit is geweest, want onze woonkamer was ooit de koeien- en varkensstal. Daar zal een zand- of later een betonvloer hebben gelegen. Ook in het schuurgedeelte dat wij bij het woonhuis hebben betrokken, lag een monumentale zandvloer. Daar kun je niet op leven en ook die hebben we naar de huidige tijd gebracht. Met een combinatie van zwarte vloertegels, massief houten vloeren en straatstenen vinden we die nieuwe vloeren goed passen bij het karakter van de boerderij. Op dat nieuwe gedeelte hebben we meer ons eigen stempel kunnen drukken, omdat er eenvoudigweg nog niks was. Daar zie je onze stijl, onze ideeën.”

Lisette: ”Wie zette hier zijn klompjes neer na het werk op de boerderij?”

Een doorbraak in de kamer van dochter Sterre naar de voormalige appelzolder levert een bijzondere, moderne bedstee op.

Levensles

Dat er door de keus de boerderij zo veel mogelijk in oude staat te herstellen al veel voor hen bepaald was, zien ze niet als een beperking. Lisette: “Het voelt meer als een levensles in accepteren dat dingen zijn zoals ze zijn. Als je per se precies wilt bepalen hoe een huis eruit moet zien, dan kun je beter niet in een rijksmonument gaan wonen. Aanvaarden dat hier al veel voor ons is bepaald, maakt hier wonen een stuk prettiger.” Zo koos het stel ook overal voor klassiek hang- en sluitwerk en werd het originele bakelieten schakelmateriaal hergebruikt of vervangen door nieuwe exemplaren in oude stijl. Lisette: “Daar heb ik nog elke keer dat ik het licht aanknip plezier van.”

Via de dubbele deuren kwam vroeger het hooi de schuur binnen. Nu is het een portaal en ingang tot de verbouwde schuur.

Drie kanten scheef

Met hulp van Sanders vader Gerrit werd het grootste deel van het werk zelf gedaan. Sander: “Toen we dit huis vonden, moedigde mijn vader ons aan om het vooral te kopen. Gerrit is meubelmaker van beroep en heeft twee gouden rechterhanden. Hij klaagde weleens dat alles hier aan drie kanten scheef is, maar we hebben samen veel plezier aan het klussen beleefd. Ik vind het mooi hoe we dit voor elkaar hebben gekregen. We hebben er niet een aannemer ingejaagd om zo snel mogelijk resultaat te behalen. We zijn er rustig eerst gaan wonen om het huis te beleven en te voelen. Van daaruit hebben we het ruimte voor ruimte aangepakt. We hebben geen haast gemaakt, we leefden met het vertrouwen dat het vanzelf in orde zou komen. Als je het gevoel hebt dat het snel moet, gaat een project als dit je op de nek zitten. Nu zijn we hier twaalf jaar en is het huis klaar. Het erf biedt nog wel nieuwe uitdagingen: we zouden de schaapskooi graag nog helemaal opknappen. Maar voor nu zijn we vooral trots dat we dit al hebben bereikt. Het toont dat als je iets wilt, je heel ver kunt komen.”

Fotografie: Otto Kalkhoven