Broedende kippen

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met het landelijk kennisnetwerk Levende Have.

De kans is groot dat een kip broeds is, wanneer ze op het nest blijft zitten en pikt naar degene die eitjes onder haar vandaan wil halen.

Wil je je hen laten broeden? Plaats haar dan voorzichtig in de avond op een nest met kalkeieren. Van te voren weet je niet of een hen goed broeds is. Laat de hen daarom de eerste drie dagen op de kalkeieren broeden, blijft ze deze drie dagen broeden, vervang dan de kalkeieren voor echte eieren. Doe dit in de avond en leg ten minste tien eieren onder de kip. Deze eieren moet je markeren met potlood, zodat je andere eieren die er later bijgelegd worden weg kunt halen.

Bevruchte eieren

Na zes a zeven dagen kun je kijken welke eieren bevrucht zijn. Dit kun je doen met een schouwlamp. Ook kun je hiervoor een zaklamp gebruiken. Zet een leeg wc-rolletje op de zaklamp, ga in een donkere ruimte staan en houd je ei erboven. Op deze manier kun je zien of er een embryo in het ei zit. Na de zesde dag kun je de eieren ook in een bak met (lauwwarm) water leggen. De bevruchte eieren zullen binnen een minuut gaan ‘dansen’.  

Broeden

De broedperiode duurt meestal ongeveer drie weken. Sommige hennen verliezen in deze periode gewicht, doordat ze niet of nauwelijks eten. Hier kunnen hennen aan overlijden. Verliest de hen zoveel gewicht dat dit gevaar dreigt, haal haar dan twee keer per dag van de eieren af en geef haar buiten het hok voedsel en water. Geef haar dan telkens twintig minuten niet de kans om op het nest te gaan broeden.
Wanneer een kip broed op onbevruchte eieren, kunnen deze eieren vervangen worden door exemplaren die wel bevrucht zijn.

Is je kip broeds en zijn de eieren waarop ze aan het broeden is vruchtbaar? Let dan op het volgende:

• Geef de broedende hen een afgeschermde plek. Hiermee voorkom je dat andere kippen op het nest gaan zitten.
• Zet voer en water in de buurt neer van dit nest, maar wel zo ver weg dat de kip van het nest af moet komen om dit te nuttigen. Zo kan ze ook haar behoefte doen. Eet de kip er niet van? Haal haar dan zelf om de twee dagen van het nest af en laat haar eten en drinken.
• Een kip merkt op wanneer er geen leven in een ei zit en duwt deze eieren vaak uit het nest. Haal deze eieren weg.
• Onder het nest kun je een enigszins vochtige graszode leggen. Op deze manier drogen de eieren niet uit.
• Voer de hen gemengd graan.
• Wanneer de eieren ongeveer achttien dagen bebroed zijn, maak ze dan vochtig met een plantenspuit. Dit is goed voor het uitkomen van de eieren.
• Rond de twintigste dag gaan de kuikens piepen. De dag daarna komen ze uit het ei. Bij krielen komen doorgaans na negentien dagen de eieren uit.

Broedmachine

Wanneer kippen niet zo makkelijk broeds worden, is de broedmachine een goed alternatief. De perfecte temperatuur in een broedmachine is 37,6 graden Celsius. De luchtvochtigheid moet de eerste zestien dagen 55 procent zijn en vanaf de zeventiende dag 65 procent. De thermostaat in de machine zorgt ervoor dat de temperatuur voor de bevruchte eieren aangenaam blijft. Geregeld controleren is wel noodzakelijk. Wanneer eieren zeven dagen oud zijn plaats je ze in de broedmachine, keer ze vervolgens dagelijks om. 

Geef kippen voldoende vitamine B

Dood-in-de-dop vanaf de achttiende dag wordt veroorzaakt door een gebrek aan vitamine-B. De kuikens hebben dan te weinig kracht om uit het ei te komen. Wanneer je eieren laat broeden door een broedmachine is extra vitamine B aan te bevelen. Stress zorgt voor een hoog verbruik van deze vitamine en omdat machinaal uitbroeden stressvoller is, is de vitamine sneller verbruikt. Vitamine B kun je geven door kippen in de foktoom wat biergist te voeren. Ook kun je biergist in tabletvorm aanschaffen. Eén tablet per dier per week is voldoende. Appelschillen bevatten ook veel vitamine B. Naast dat deze vitamine goed is voor de nog niet geboren kuikens, bevordert het ook de vruchtbaarheid van hanen.

Kuikens

Wanneer de kuikens geboren zijn, is het verstandig de ruimte af te sluiten waar de moederkip en de kuikens verblijven. Zo voorkom je dat een kuiken wegloopt en niet meer bij de kloek kan komen. Wanneer dit gebeurt bestaat het gevaar dat het doodgaat aan onderkoeling. Wanneer kuikens ouder zijn dan twee weken, mogen ze wanneer het minimaal twintig graden is even buiten lopen. Blijf dan wel op de kuikens en de kloek letten.

Kuikens die machinaal zijn uitgebroed kun je het beste apart groot brengen. Zijn deze kuiken één dag oud en heb je een kloek met pasgeboren kuiken, dan kun je de kuikens erbij zetten. Maar dat is niet zonder risico.