Het mes - Zo ga je te werk
Als eerste het mes, alhoewel het principe voor beide gereedschappen gelijk is.
Maak eerst een eenvoudige schets van met name de contouren. Om straks voldoende kracht te kunnen zetten, is het belangrijk dat het heft lang genoeg is en daardoor goed in de hand ligt. Het lemmet daarentegen hoeft voor de meeste toepassingen niet bijzonder lang te zijn. Het heft van het mes in deze reportage meet 13 centimeter, het lemmet circa 9. Maak aan de hand van de schets een kartonnen mal en knip of snijd deze uit.
Grote lijnen
Teken met een dikke viltstift of krijtje de contouren van de mal over op het stuk staal. Klem het werkstuk nu in een bankschroef of zet het met een lijmklem op een werktafel of workmate vast. Het staal laat zich goed in model brengen met een haakse slijper voorzien van een dunne doorslijpschijf. Gebruik een veiligheidsbril en werkhandschoenen tijdens dit klusje. Slijp telkens rechte stukken staal weg en bedenk dat het dunne schijfje niet geschikt is om bochten te maken of om mee af te bramen. Laat het staal niet te heet worden en voorkom dat het blauw kleurt. Gebeurt dat toch een keer, dan is er nog geen man overboord, maar voorkom te allen tijde dat het materiaal roodheet wordt. Dat heeft direct invloed op de hardheid van het staal. Wees terughoudend met het gebruik van een afbraamschijf. Weliswaar kan het werkstuk daarmee makkelijk in model gebracht worden, maar te heet worden ligt op de loer.
Slijpwerk
De beste manier om na het 'uitzagen' met de haakse slijper het mes zijn definitieve vorm te geven en het snijvlak te creëren is door te slijpen met behulp van een ouderwetse zandstenen slijpsteen. Het grote voordeel van dit type slijpsteen is dat het slijpen langzaam gaat en dat er water wordt gebruikt, waardoor het staal nooit te warm wordt. Een zandstenen slijpsteen loopt vaak door een bak water en als dat niet zo is, zal een extra persoon met een gieter voor een straaltje water moeten zorgen. Geen extra hulp aanwezig? Neem dan een oud conservenblikje of klein emmertje, sla met een spijker een gaatje in de bodem en hang het ding, gevuld met water, met behulp van een paar latjes op de juiste plaats. Je slijpt het snijvlak in een V-vorm, waarbij u er op moet letten dat je aan beide zijden evenveel materiaal wegneemt. Hoe spitser je de V maakt, hoe scherper en hoe kwetsbaarder het mes wordt.
Afwerking
Nadat het mes op de zandsteen zijn definitieve vorm heeft gekregen, kun je het afwerken met behulp van een wetsteen. Deze heeft vaak een grove en een fijne kant. Afhankelijk van het resultaat van het slijpen op de zandsteen kun je al dan niet meteen met de fijne kant beginnen. Een wetsteen gebruik je nat, namelijk bevochtigd met water of olie. Dat kan allebei, maar gebruik ze niet door elkaar. Water en vet stoten elkaar immers af. Plaats het mes onder dezelfde hoek op de wetsteen als waaronder u eerder op de zandsteen sleep en maak met een lichte druk wrijvende bewegingen over een zo groot mogelijke oppervlakte. Wissel beide zijden af en werk zo naar een vlijmscherp resultaat toe.
Heft
Staal van een zaagblad of verenstaal is zo hard dat gaatjes boren ten behoeve van een heft niet mogelijk is. Maar er zijn andere manieren om een praktisch handvat aan je mes te maken. Wellicht de meest eenvoudige is een stuk tuinslang om het heft-deel te schuiven. Maak het stuk slang soepel door het even in heet water te leggen. Het laat zich daarna verrassend makkelijk om het staal schuiven. Een andere methode is een takeling maken. Dat kan van touw maar bijvoorbeeld ook van geïsoleerd elektradraad. Begin en eind dienen onder de wikkeling zelf te worden weggewerkt.