Tastbare geschiedenis: Hoeve De Bocksen (advertorial)

Hoeve De Bocksen bij Ommen, gebouwd in 1890, is veel meer dan een gerieflijke vakantiewoning. De boerderij is zo respectvol verbouwd dat je overal de geschiedenis ervan ervaart. Richard Hanse, adviseur gebouwen bij Natuurmonumenten: ‘Hoeve De Bocksen is een plek waar je, alleen al door om je heen te kijken, van alles kunt beleven’.

Je moet er wel een beetje moeite voor doen om Hoeve De Bocksen van haar fraaiste zijde te kunnen bekijken. De voorgevel van de 25 meter lange boerderij, een wondertje van negentiende-eeuwse metselkunst, is namelijk volledig onzichtbaar vanaf het zandpad waarover je komt aanrijden. Deze door bomen omzoomde ‘doorgaande weg’ van ettelijke honderden meters lang, biedt daarentegen wel ruim zicht op de gerestaureerde achterkant van de hoeve. En omdat zich daar de ingang voor de gasten bevindt, ervaar je de achterkant dus als de voorkant. Hoeve De Bocksen, inmiddels gemeentelijk monument, zit vol van dit soort verrassingen.

Uitbreidingen

Hoeve De Bocksen ligt in Eerder Achterbroek, een landgoed dat al een tijd in beheer is bij Natuurmonumenten. Het was vroeger in bezit van de adellijke familie Van Pallandt, die woonde in het naburige jachtkasteel Eerde. Op het landgoed staat een aantal voormalige pachtboerderijen waarvan Hoeve De Bocksen er een is. Het is gebouwd in 1890. ‘Hoeve De Bocksen was in de begintijd maar een piepklein boerderijtje’, zegt Richard Hanse. ‘Maar als je goed kijkt, zie je dat de boerderij in drie fasen telkens een stuk langer is gemaakt. Dan nam de pachtboer er weer een zwikje koeien of paarden bij en moest er dus stalruimte worden bijgebouwd. En omdat boeren op efficiëntie zijn ingesteld en meestal niet nadenken over schoonheid of bouwstijl kun je de verschillende uitbreidingen duidelijk zien. Om een voorbeeld te noemen: waar de boer vroeger met een handbijl houten balken ruw bewerkte om ze op maat te maken, daar bestelde hij later gewoon materiaal bij de houthandel. En hij liet alles gewoon in het zicht. Voor ons is dat prachtig om te ervaren natuurlijk.’

Tijdlagen

Dat Hoeve De Bocksen in nagenoeg authentieke staat werd overgedragen aan Natuurmonumenten, maakte Richard behoorlijk gelukkig. Zijn filosofie is dat je een gebouw met alles wat zich daarin bevindt zoveel mogelijk moet respecteren. Vandaar dat de koepaaltjes nog in de voormalige stal staan, dat het oorspronkelijke ruwe beton van de stal er nog ligt, dat de binnenmuren niet altijd netjes afgewerkt zijn, dat de oorspronkelijke plafonds van ronde paaltjes er nog steeds zijn. ‘Ik vind het interessant’, zegt Richard, ‘om de historische sporen van de bewoners intact te laten, om de verschillende “tijdlagen” van het gebouw te tonen en om bij de restauratie de authenticiteit van het geheel maximaal te behouden. Zo wordt een vakantiewoning meer dan alleen een tijdelijk verblijf. Het wordt ook een plek waar je, door gewoon om je heen te kijken, van alles kunt beleven. Ik kan me voorstellen dat mensen zich erover verwonderen dat we in het voormalige stalgedeelte alle oude elektriciteitsleidingen in het zicht hebben gelaten. Men vindt dat misschien slordig. Maar juist dit is een mooie uiting van het boerendenken. Het zou voor Jan van der Vegt veel te lastig geweest zijn om die leidingen netjes weg te werken achter een balk, want daarvoor zou hij tussen de koeien moeten gaan staan. Als je leert denken vanuit het perspectief van de boer kun je veel in het huis verklaren. Heel leuk om mee bezig te zijn.’

Bijzondere plek

Niet alles kon blijven zoals het was. De vochtige lemen vloer in de woonkamer is vervangen door een betonvloer met leem-look. De buitenmuren zijn bekleed met 20 cm dik isolatiemateriaal, het dak met 30 cm. Overal ligt vloerverwarming. Er zijn drie badkamers, waarvan een met bad. Natuurmonumenten heeft de oude hoeve met zijn primitieve voorzieningen omgetoverd tot een comfortabele plek waar de combinatie van oud en nieuw, van vroeger en nu, voor een bijzondere ervaring zorgt. Het is alsof de hoeve nu, na 130 jaar, pas echt goed past bij die rijke voorgevel.